รวมมิตร “ทวิภาคี” เอเปค 2022 ไทยคุย 2 ฝ่ายกับใคร และได้อะไรมาบ้าง?

รวมมิตร “ทวิภาคี” เอเปค 2022 ไทยคุย 4 แขกพิเศษของรัฐบาล และ 6 ผู้นำเอเปค ลงนามข้อตกลงเศรษฐกิจ-การค้า เดินหน้ากระชับความสัมพันธ์เพื่อชาติ

จบลงไปแล้วอย่างราบรื่นสำหรับการประชุมความร่วมมือทางเศรษฐกิจในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก (เอเปค) หรือ APEC 2022 ที่ประเทศไทยเวียนกลับมาเป็นเจ้าภาพอีกครั้งในรอบ 19 ปี และเป็นการประชุมแบบพบหน้ากันครั้งแรกในรอบเกือบ 4 ปี หลังยุคโควิด

ชนิดที่นายกรัฐมนตรี พล.อ.ประยุทธ์ จัทร์โอชา ถึงกับประกาศว่าเป็น “ความสำเร็จอย่างงดงาม” ของการเป็นเจ้าภาพจัดการประชุม

เพราะในภาพรวมนั้น ที่ประชุม 21 เขตเศรษฐกิจเอเปค “สามารถออกแถลงการณ์ร่วมกันได้ทั้งในระดับผู้นำเอเปค (Leaders’ Declaration) และในระดับการประชุมรัฐมนตรีเอเปค (Ministerial Joint Statement)” ท่ามกลางสถานการณ์เรื่องสงครามรัสเซีย-ยูเครนที่ยังคุกรุ่นอยู่ ซึ่งความขัดแย้งทางการเมืองนี่เองเคยทำให้ที่ประชุมรัฐมนตรีการค้าเอเปคเมื่อต้นปีนี้ ไม่สามารถออกแถลงการณ์ร่วมกันได้ เช่นเดียวกับที่ประชุมระดับผู้นำเอเปค เมื่อปี 2018 ที่ปาปัวนิวกินี ซึ่งไม่สามารถออกแถลงการณ์ร่วมของผู้นำได้เช่นกัน จากความขัดแย้งของจีนและสหรัฐในขณะนั้น

ที่สำคัญก็คือ ผู้นำทั้ง 21 เขตเศรษฐกิจเอเปค ยังได้ให้การรับรอง “เป้าหมายกรุงเทพฯ ว่าด้วยเศรษฐกิจ BCG” หรือเศรษฐกิจชีวภาพ-เศรษฐกิจหมุนเวียน-เศรษฐกิจสีเขียว (Bio-Circular-Green Economy: BCG Model) เพื่อวางรากฐานในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิกอย่างครอบคลุม ยั่งยืน และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมอย่างเป็นระบบ ซึ่งโอกาสนี้ เอเปคได้ร่วมเปิดตัวเว็บไซต์ bangkokgoals.apec.org อีกด้วย

ไม่เพียงเท่านั้น ประเทศไทยยังได้ใช้โอกาสในฐานะเจ้าภาพเอเปคจัดการประชุมแบบ “ทวิภาคี” หรือการประชุม 2 ฝ่ายกับบรรดาผู้นำเอเปค และแขกพิเศษของรัฐบาล เพื่อกระชับความสัมพันธ์และเจรจาด้านการค้า การลงทุน และอื่นๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อประเทศไทยด้วย

ทีมข่าว Spotlight ได้ประมวลการหารือทวิภาคีระหว่างผู้นำของไทยและผู้นำ 10 เขตเศรษฐกิจและแขกพิเศษของรัฐบาล มารวมไว้ที่นี่ ดังนี้

4 แขกพิเศษของรัฐบาล และ 6 ผู้นำเอเปค

• เวียดนาม 16 พ.ย.  MOU 5 ฉบับ
• ฝรั่งเศส   17 พ.ย.  ออกถ้อยแถลงร่วม
• ซาอุดิอาระเบีย 18 พ.ย.  MOU 3 ฉบับ
• จีน        19 พ.ย.  ความร่วมมือ 5 ฉบับ

หมายเหตุ: ผู้นำกัมพูชาไม่ได้มาร่วมประชุม

ผู้นำเขตเศรษฐกิจเอเปค

• ญี่ปุ่น 17 พ.ย.
• แคนาดา 18 พ.ย.
• *ฮ่องกง 19 พ.ย.
• *ออสเตรเลีย 19 พ.ย.
• *นิวซีแลนด์ 19 พ.ย.
• สหรัฐอเมริกา 19 พ.ย.

*หมายเหตุ: เป็นการหารือทวิภาคีแบบสั้น (pull-aside) นอกรอบการประชุมเอเปค ที่ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์

   

ไทย-เวียดนาม: ตั้งเป้าการค้า 2 ชาติทะลุ 8 แสนล้าน

พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม และนายเหวียน ซวน ฟุก ประธานาธิบดีเวียดนาม ได้หารือแบบทวิภาคี ในโอกาสเดินทางเยือนประเทศไทยอย่างเป็นทางการในฐานะแขกของรัฐบาล (Official Visit) ที่ทำเนียบรัฐบาล ซึ่งมีการลงนามข้อตกลง 5 ฉบับ และมีข้อสรุป 5 ด้าน ในการเจรจาทวิภาคี ดังนี้ 

ความตกลง 5 ฉบับ

• แผนปฏิบัติการว่าด้วยความเป็นหุ้นส่วนยุทธศาสตร์ที่เข้มแข็งไทย-เวียดนามในระยะ 5 ปีข้างหน้า (2565-2570)
• ความตกลงว่าด้วยความร่วมมือช่วยเหลือซึ่งกันและกันในคดีแพ่ง
• บันทึกความเข้าใจเพื่อสถาปนาความสัมพันธ์บ้านพี่เมืองน้องระหว่างราชอาณาจักรไทยกับนครดานัง
• บันทึกความเข้าใจระหว่างสภาหอการค้าแห่งประเทศไทยกับหอการค้าและอุตสาหกรรมแห่งเวียดนาม
• สัญญาสนับสนุนการค้าและการลงทุนระหว่างธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งประเทศไทยหรือ เอ็กซิมแบงค์ กับธนาคารพาณิชย์เพื่อการค้าระหว่างประเทศแห่งเวียดนาม

ข้อสรุปการเจรจา 5 ด้าน     

1. การส่งเสริมความเป็นหุ้นส่วนเพื่อสันติภาพและเสถียรภาพ – กระชับความร่วมมือทางการเมืองและความมั่นคงในทุกระดับ
2. การเสริมสร้างความเป็นหุ้นส่วนเพื่อการฟื้นฟูและการเติบโตที่ยั่งยืนและยืดหยุ่น

   – ตั้งเป้าหมายการค้าทวิภาคี ที่ 2.5 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว 875,000 ล้านบาท) ภายในปี 2568
   – ให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเร่งดำเนินการให้กระบวนการการนำเข้าและส่งออกง่ายขึ้น อำนวยความสะดวกการค้า ข้ามแดนและการนำผ่านสินค้าไปยังประเทศที่สาม แก้ปัญหาอุปสรรคการลงทุน และศึกษาโอกาสความร่วมมือใหม่ โดยเฉพาะด้านเศรษฐกิจดิจิทัล พาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ และเทคโนโลยีทางด้านการเงิน ซึ่งรวมถึงการชำระเงินข้ามพรมแดนผ่านระบบคิวอาร์โค้ด (QR Code)
   – ส่งเสริมการอำนวยความสะดวก และคุ้มครองการลงทุนในทั้งสองประเทศ โดยนายกฯ ยินดีต่อความสนใจของนักลงทุนเวียดนามที่จะลงทุนในประเทศไทยเพิ่มขึ้น และหวังว่าจะเห็นการลงทุนจากเวียดนามในไทยเพิ่มขึ้น

   3. เสริมสร้างความเป็นหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ที่เข้มแข็งระหว่างไทย และเวียดนาม ซึ่งจะช่วยสนับสนุนให้เกิดความยืดหยุ่นทางเศรษฐกิจ รองทั้งสองประเทศผ่านยุทธศาสตร์ “การเชื่อมโยงสามด้าน” ได้แก่

   – การเชื่อมโยงห่วงโซ่อุปทานของทั้งสองประเทศ เช่น ปิโตรเคมี การเกษตร เครื่องจักร และชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์
   – การเชื่อมโยงเศรษฐกิจฐานรากของทั้งสองประเทศ 
   – การเชื่อมโยงยุทธศาสตร์การพัฒนาที่ยั่งยืน ระหว่างโมเดล BCG ของไทย และยุทธศาสตร์การพัฒนาสีเขียวของเวียดนาม 

   4. ส่งเสริมความเป็นหุ้นส่วนเพื่อการพัฒนาและการแลกเปลี่ยนระหว่างประชาชน

   5. เสริมสร้างความเป็นหุ้นส่วนในระดับภูมิภาคและระหว่างประเทศ

ไทย-ฝรั่งเศส: เร่งฟื้นเจรจา FTA ไทย–อียู

การหารือทวิภาคีระหว่าง พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม หารือทวิภาคี กับ นายเอมานูว์แอล มาครง ประธานาธิบดีฝรั่งเศส ในฐานะแขกพิเศษของไทย เมื่อวันที่ 17 พ.ย. 2565 มีสาระสำคัญ ดังนี้

• นายกฯ ขอให้ฝรั่งเศสสนับสนุนการรื้อฟื้นการเจรจา FTA ไทย–อียู ด้วยเช่นกัน ซึ่งประธานาธิบดีฝรั่งเศสพร้อมสนับสนุนนโยบายระหว่างไทยกับ EU และพร้อมผลักดันการรื้อฟื้นการเจรจา FTA ไทย–อียู
• ส่วนความร่วมมือในกรอบอนุภูมิภาคและภูมิภาค นายกฯ ยืนยันว่า ไทยพร้อมสนับสนุนฝรั่งเศสในการมีส่วนร่วมและมีบทบาทที่สร้างสรรค์ ทั้งในกรอบยุทธศาสตร์ความร่วมมือทางเศรษฐกิจอิรวดี – เจ้าพระยา – แม่โขง (ACMECS) อาเซียน – ฝรั่งเศส และอาเซียน – EU รวมถึงการขับเคลื่อนวาระสำคัญภายใต้ยุทธศาสตร์อินโด – แปซิฟิก และมุมมองอาเซียนต่ออินโด – แปซิฟิก
• ขณะที่การสมัครเป็นเจ้าภาพจัดงาน Expo 2028 ที่จังหวัดภูเก็ต ของไทย นายกฯ ขอรับการสนับสนุนจากฝรั่งเศสสำหรับการลงคะแนนเสียงเลือกตั้งการจัดงาน Expo 2028 – Phuket Thailand ในเดือนมิถุนายน 2566 ระหว่างช่วงการประชุมสมัชชาใหญ่ ครั้งที่ 172 ที่กรุงปารีส โดยประธานาธิบดีฝรั่งเศสพร้อมให้การสนับสนุนไทยในประเด็นนี้
• ความร่วมมือด้านการอำนวยความสะดวก – จัดทำความตกลงว่าด้วยการยกเว้นการตรวจลงตราสำหรับผู้ถือหนังสือเดินทางราชการไทย – ฝรั่งเศส คาดว่าภายในเดือนมกราคม 2566 จะมีความคืบหน้าอย่างเป็นรูปธรรม
• ความร่วมมือด้านความมั่นคง – นายกรัฐมนตรีพร้อมเร่งรัดการจัดตั้งกลไกการหารือ 2+2 dialogue ไทย – ฝรั่งเศส เพื่อหารือในประเด็นท้าทายด้านความมั่นคง
• ความร่วมมือด้านเศรษฐกิจ – จะขยายความร่วมมือทางเศรษฐกิจระหว่างกัน โดยไทยจะเน้นผ่านโมเดลเศรษฐกิจ BCG ซึ่งสอดคล้องกับแผนปฏิรูปสีเขียวของ EU จึงเป็นโอกาสดีที่ทั้งสองฝ่ายจะสนับสนุนการส่งออกสินค้าสิ่งแวดล้อมและการลงทุนในธุรกิจสีเขียว – ไทยร่วมกับสมาชิกเอเปคลดอัตราภาษีนำเข้าทั่วไปสำหรับรายการสินค้าสิ่งแวดล้อม 54 รายการ จึงเชิญชวนให้ฝรั่งเศสใช้ประโยชน์จากนโยบายนี้ ขณะที่ฝรั่งเศสพร้อมมีความร่วมมือในด้านการผลิตและพัฒนาอุตสาหกรรมยานยนต์ อิเล็กทรอนิกส์ และเกษตรกรรม และพร้อมแลกเปลี่ยนประสบการณ์ในการพัฒนา EEC
• ความร่วมมือด้านการศึกษาและวิชาการ – สนับสนุนให้มีการแลกเปลี่ยนนักศึกษา นักวิชาการ และนักวิจัยระหว่างกันมากขึ้น

   


ไทย-ซาอุฯ: ทวิภาคี 3 ฉบับ ฟื้นสัมพันธ์การทูต-ร่วมมือเศรษฐกิจ

• แผนปฏิบัติการร่วมว่าด้วยความร่วมมือเชิงยุทธศาสตร์ไทย – จีน ระหว่างรัฐบาลแห่งราชอาณาจักรไทยกับรัฐบาลแห่งสาธารณรัฐประชาชนจีน ฉบับที่4 (พ.ศ. 2565-2569)
• แผนความร่วมมือระหว่างรัฐบาลแห่งราชอาณาจักรไทยกับรัฐบาลแห่งสาธารณรัฐประชาชนจีนว่าด้วย การร่วมกันส่งเสริมเส้นทางเศรษฐกิจสายไหมและเส้นทางสายไหมทางทะเลแห่งศตวรรษที่ 21
• บันทึกความเข้าใจว่าด้วยความร่วมมือด้านพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ระหว่างกระทรวงพาณิชย์แห่งราชอาณาจักรไทยกับกระทรวงพาณิชย์แห่งสาธารณรัฐประชาชนจีน
• บันทึกความเข้าใจว่าด้วยความร่วมมือทางวิชาการ วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีระหว่างกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งราชอาณาจักรไทย และสถาบันบัณฑิตวิทยาศาสตร์แห่งสาธารณรัฐประชาชนจีน
• บันทึกความเข้าใจว่าด้วยการก่อตั้งคณะทำงานความร่วมมือด้านการลงทุนและเศรษฐกิจระหว่างกระทรวงอุตสาหกรรมแห่งราชอาณาจักรไทยกับกระทรวงพาณิชย์แห่งสาธารณรัฐประชาชนจีน

ประธานาธิบดีจีน ยินดีร่วมมือเพื่อความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน ซึ่งทั้งสองประเทศควรปฏิบัติตามแผนปฏิบัติการร่วมว่าด้วยความร่วมมือเชิงยุทธศาสตร์ไทย – จีน ระยะ 5 ปี (พ.ศ. 2565-2569) เพื่อผลักดันและบูรณาการความร่วมมือในหลายหลายมิติให้ได้ผลเป็นรูปธรรม

ด้านความยั่งยืน – ทั้งสองฝ่ายให้ความสำคัญโดยมีประชาชนเป็นศูนย์กลาง พร้อมเสริมสร้างมิตรภาพและความเข้าใจอันดีระหว่างประชาชนของทั้งสองประเทศ ประธานาธิบดีจีนชื่นชมนายกรัฐมนตรีที่ให้ความสำคัญกับการแก้ไขปัญหาความยากจนในไทย และมีแนวคิดว่าจะไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง จีนยินดีร่วมกันแลกเปลี่ยนประสบการณ์ในเรื่องการลดความยากจนและการพัฒนาชนบท 

โดยรัฐบาลจีนมีภาระหน้าที่สำคัญในการยกระดับชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนจีน และสร้างสรรค์บ้านเมืองในการพัฒนาประเทศให้ทันสมัย มีความเจริญรุ่งเรืองอย่างรอบด้านโดยมีอัตลักษณ์ของจีน ซึ่งสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ของไทย จีนเห็นว่าทั้งสองฝ่ายควรจะเชื่อมโยงยุทธศาสตร์ร่วมกัน แลกเปลี่ยนความร่วมมือระหว่างกัน เพื่อส่งเสริมให้เกิดความร่วมมือที่สอดคล้องกันของทั้งสองประเทศอย่างยั่งยืน   

ด้านการศึกษา การท่องเที่ยว – นายกรัฐมนตรีได้ขอบคุณจีนที่อนุญาตให้นักศึกษาไทยทยอยกลับไปศึกษาต่อในจีนได้ รวมทั้งพร้อมต้อนรับนักท่องเที่ยวจีนกลับมาเที่ยวไทยอีกครั้ง ซึ่งประธานาธิบดีจีนกล่าวว่า จีนและไทยเป็นเหมือนพี่น้องและญาติมิตร จีนส่งเสริมให้ประชาชนของทั้งสองฝ่ายเดินทางไปมาหาสู่กันได้ หากสถานการณ์โควิด-19 คลี่คลายลง 
พร้อมทั้งกล่าวชื่นชมนายกรัฐมนตรีและรัฐบาลสามารถแก้ปัญหาโควิด-19 ได้สำเร็จด้วยดี เชื่อว่าหากทุกฝ่ายสามัคคีร่วมมือกัน จะนำไปสู่ผลประโยชน์แก่ประเทศชาติและประชาชนได้ในระยะยาว
 
ด้านความร่วมมือในกรอบพหุภาคี – ทั้งสองฝ่ายต่างมองว่า สถานการณ์โลกและภูมิภาคมีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ความท้าทายจากความมั่นคงรูปแบบใหม่ทั้งการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ โรคระบาด ความมั่นคงทางอาหารและพลังงาน และความขัดแย้งระหว่างประเทศ ทำให้ไทยและจีนต้องร่วมมือรับความท้าทาย เพื่อสร้างประชาคมที่มีอนาคตร่วมกัน เพื่อเสถียรภาพและสันติภาพในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก 

ทั้งนี้ ประธานาธิบดีจีนยืนยันที่จะแสดงบทบาทอย่างสร้างสรรค์ และพร้อมร่วมมือกับไทยอย่างใกล้ชิดในกรอบพหุภาคีต่าง ๆ ทั้งเวทีอาเซียน ACMECS รวมถึงกรอบความร่วมมือแม่โขง – ล้านช้าง 

ไทย-สหรัฐฯ: ย้ำความเป็นพันธมิตร หุ้นส่วนยุทธศาสตร์ 

พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม หารือทวิภาคีกับ นางคามาลา แฮร์ริส รองประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา ในโอกาสเดินทางเข้าร่วมการประชุมผู้นำ APEC 2022

นายกรัฐมนตรี ระบุว่า ไทย-สหรัฐฯ เป็นมิตรประเทศที่สำคัญกันมาอย่างยาวนาน โดยในปี 2566 จะครบรอบ 190 ปี ความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างกัน ทั้งสองประเทศมีความร่วมมือระหว่างกันในทุกมิติและมีพลวัตเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะการจัดทำแถลงการณ์ว่าด้วยความเป็นพันธมิตรและหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ เชื่อมั่นว่าการเยือนไทยในครั้งนี้จะช่วยเสริมสร้างความเป็นพันธมิตรและหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ไทย-สหรัฐฯ ที่ใกล้ชิดให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น 

ด้านสหรัฐฯ พร้อมร่วมมือกับไทยเพื่อส่งเสริมความสัมพันธ์และความร่วมมือระหว่างกันให้ดำเนินต่อไปอย่างราบรื่นและใกล้ชิดยิ่งขึ้นในทุกมิติ โดยได้ชื่นชมบทบาทการเป็นเจ้าภาพการประชุม APEC 2022 ของนายกรัฐมนตรี และของไทย ซึ่งประสบความสำเร็จด้วยดี โดย สหรัฐฯ ในฐานะเจ้าภาพการประชุมเอเปคในปีหน้า พร้อมสานต่อประเด็นและผลลัพธ์สำคัญจากการประชุมฯ ในครั้งนี้ โดยเฉพาะประเด็นเศรษฐกิจ BCG ของไทยซึ่งสอดคล้องกับประเด็นที่สหรัฐฯ ให้ความสำคัญ

สำหรับประเด็นความร่วมมือที่สำคัญร่วมกัน มีดังนี้

ด้านความมั่นคงและการบังคับใช้กฎหมาย – ทั้งสองฝ่ายมีความร่วมมือด้านความมั่นคงที่ใกล้ชิด และมีส่วนช่วยรักษาสันติภาพและความมั่นคงในภูมิภาคมายาวนาน โดยเห็นพ้องจะเพิ่มความร่วมมือด้านความมั่นคงระหว่างกันมากขึ้น 
รวมทั้ง อยู่ระหว่างการดำเนินการร่วมกันเพื่อสนับสนุนโครงการเพิ่มขีดความสามารถในการบังคับใช้กฎหมายและการป้องกัน/ปราบปรามอาชญากรรมข้ามชาติ 5 โครงการ ครอบคลุมความร่วมมือป้องกัน/ปราบปรามการลักลอบขนส่งยาเสพติดตามแนวชายแดน การเพิ่มศักยภาพการลาดตระเวนของตำรวจน้ำ และการต่อต้านการฟอกเงิน 

ด้านรองประธานาธิบดีสหรัฐฯ ขอบคุณไทยสำหรับการสนับสนุนความร่วมมือด้านความมั่นคงทางไซเบอร์ระหว่างกัน

ด้านเศรษฐกิจ – ไทยเป็นฐานการลงทุนและการผลิตที่สำคัญของภาคเอกชนสหรัฐฯ มายาวนาน และมีห่วงโซ่อุปทานที่เข้มแข็ง โดยการค้าระหว่างไทยกับสหรัฐฯ ขยายตัวอย่างต่อเนื่องแม้จะได้รับผลกระทบจากช่วงโควิด-19 

อย่างไรก็ดี นายกรัฐมนตรีเห็นว่า ทั้งสองฝ่ายยังมีศักยภาพที่จะขยายความร่วมมือทางเศรษฐกิจระหว่างกันได้อีกมาก โดยเฉพาะด้านการลงทุนในอุตสาหกรรมเป้าหมาย อาทิ พลังงานสะอาด ยานยนต์ไฟฟ้า อิเล็กทรอนิกส์อัจฉริยะ การแพทย์ครบวงจร อุตสาหกรรมดิจิทัล ขยายความร่วมมือเชื่อมธุรกิจของสหรัฐฯ สู่ภูมิภาคผ่าน Thailand+1 

รองประธานาธิบดีสหรัฐฯ ยินดีขยายความร่วมมือด้านเศรษฐกิจกับไทยผ่านข้อตกลงต่าง ๆ ที่ได้มีการผลักดันร่วมกัน